نقوش اسلیمی چیست؟
هنر ايران در قرون اوليه بعد از محو شدن شيوه هاي حجاري و نقاشي دوره ساساني با ابتكاراتي در خطوط عربي آغاز مي گردد. آثار و شواهد بسيار در دست است كه بهترين نسخ قرآن مجيد و خطوط تزئيني مختلف عربي بوسيله هنرمندان مبتكر ايراني نوشته شده است. دليل قاطع اين است كه هنرعرب قبل از تسلط اسلام بر ايران و بكار افتادن هوش و استعداد ايرانيان در راه مذهب مقدس اسلام قابل توجه نموده و آنچه آثار نفيس و پر قيمت بنام هنر عربي بدست آمده مربوط به ادواري است كه ايرانيان دين مبين اسلام را پذيرفته و در اين راه ذوق و قريحه ذاتي خود را با عشق و علاقه سرشار بكار برده‌اند.
پیدایش نقوش اسلیمی
ايرانيان بعد از ابتكار در خطوط عربی براي تزئين كتب خطي ـ خلفاي اسلامي راـ به ذوق آورده و بتدريج نتيجه گرفته تا حواشي و سر لوح و آغاز و ختام كتب مقدس را بوسيله ساقه هاي گل و برگ با طلاي ناب تزئين نمايند. در نتيجه ديري نگذشت كه هنر تذهيب كاري و گردشي هاي اسليمي و خطائي را ابتكار نموده و رايج و ساختند.كلمه اسليمي در اصل همان اسلامي است كه هنرمندان ايراني براي تركيب بندي تذهيب اختراع نمودند و چون قبل از اسلام وجود نداشته و در دوره‌اي ابتكار شده كه ايرانيان مسلمان شده بودند لذا نام اسليمي به آن دادند.
بعدها تركيب بندي اسليمي و خطائي كه از گل برگهاي تزئيني و نقاشي مي شد براي نقش پارچه و قالي و كاشي كاري مساجد نيز مورد استفاده قرار گرفت و تا امروز هم ادامه دارد. لازم به تذكر است كه نقوش تزئيني اروپائي كه در حواشي كتب خطي و همچنين تزئين بناهاي تاريخي رم ـ پاريس و وين نقاشي شده به خوبي نفوذ تركيب بندي اسليمي و خطائي ايران را نشان مي دهد.
اسلیمی به عنوان تزئینات معماری :
بشر از هزاران سال پيش از چوب به واسطه شکل متناسب آن براي ايجاد سرپناه، ساخت قايق و ديگر موارد استفاده مي کرده است. بررسي آثاري كه از بررسي هاي سه هزار سال قبل از ميلاد که در شوش بدست آمده، نشاندهنده اين مطلب است که مردمان بومي ايران نه تنها از چوب براي کلبه سازي خود استفاده مي کردند بلکه در ساخت نردبان و ديگر وسايل زندگي هم از آن بهره مي بردند. در دوران هخامنشي ها هم استفاده از چوب بسيار متداول بوده؛ به طوري که در ساخت عمارت هاي کاخ هخامنشي – شوش و آپادانا – از درخت هاي بلوط ايراني و سدر لبناني استفاده شده بوده است. به اين ترتيب قبل از استعمال آهن در ساخت بنا، تخت جمشيد بزرگ ترين سطح زيربنايي بود که از چوب در آن استفاده فراواني شده و تمامي اين آثار چوبي در اثر آتش سوزي از بين رفتند.
حکمت و حرکت، پویائی در حرکت منحنی:
در حکمت طبیعی ارسطو، طبیعت امری است ساری در وجود و ذاتی او که باعث حرکت یعنی (تغییر) حالت او می‌شود، تغییر احوال چند قسم است، تغییر کمیت، تغییر کیفیت. در هر حال حرکت از هر قسم باشد، از جهت نقص است و برای رسیدن به کمال.» اگر حرکت مستقیم الخط را با حرکت دورانی حرکت مارپیچ می‌شویم. که پیچیدگی ماهیت آن نسبت به خط مستقیم باعث مطرح شدن معانی گوناگونی می‌شود. به نظر می‌رسد مفهوم کمال‌گرائی نیز با این تحول و تغییر حالت منظم منطقی و هندسی، بنابر آن چه از حکمت حرکت ارسطو گفته شد، هم معنا باشد. خاصیت پویائی حرکت منحنی مارپیچ یا اسلیمی، از نظر معنوی و مادی به یک وحدت صورت و معنای رو به کمال منتج می‌شود. پس «حرکت» از اولین لوازم رسیدن به تعالی به شمار می‌رود و برای متعالی شدن، باید دنبال حقیقت بود.
نقش خط در شکل گیری اسلیمی:
خط از عناصر مهمی است که در اسلیمی نقش حیاتی ایفا می‌کند. مفهوم حرکت در هنرهای تجسمی بیش از هر عنصر دیگر در خط تجلی می‌یابد، چرا که جوهره وجودی خط همانا حرکت است. «خط را چه در علم و چه در هنر، می‌توان مسیر نقطه‌ای که در فضا حرکت می‌کند. یا مسیر یک حرکت تلقی کرد. از آنجا که حرکت‌ها می‌توانند جهاتی تقریباً بی‌نهایت متفاوت داشته باشند. کیفی خط نیز می‌تواند به طرزی باور نکردنی گوناگون و ظریف باشد.» کیفیت‌های گوناگون خط واکنش‌های روانی متفاوتی را در انسان‌ها برمی‌انگیزد خط می‌تواند کاملاً تجسم یافته باشد همچنین می‌تواند حالت القایی داشته و به طور مجازی به صورت بصری، نقاط دیدگانی یک تابلو را به یکدیگر اتصال دهد. (ویلیام هوگارت)
خط مارپیچ یا دو خم‌دار را « خط زیبائی» می‌نامند. کاربرد وسیع خط مارپیچ و منحنی در آثار تزئینی و نگارگری و نقاشی به دلیل منحنی را زیبا می‌کند، وزن یا ریتم آنهاست. «(ریتم) در هنر، رابطه کامل و درونی قسمت‌ها با ارتباط و بازگشت هر یک به دیگری و به سمت یک کل هنری (است).» یکی از ویژگی‌های ایجاد و ریتم کثرت در عناصر است که در صورت رعایت هماهنگی و تناسب‌های زیبا‌شناسانه در هر یک از اجزاء و در رابطه بین هر دو جزء با دیگری. کیفیت وحدت در ترکیب‌بندی ایجاد می‌شود و حرکتی موزون پدید می‌آید. بنابراین مفهوم «وحدت و کثرت» یکی از شاخصه‌های زیبائی‌شناسی را وقتی با زیبائی حرکت منحنی ممزوج می‌کنیم، زیباترین شکل مرئی آن، مانند اسلیمی‌های درهم تنیده، در هنر اسلامی ایران به وجود می‌آید.
تفکر یونانیان در مورد هنر و زیبائی تصورات حسی، آرمانی بود و طبیعت را با احساس و اسطوره می‌آمیخت که تناسب با زمین بود. فضا و مکان آن با انسان زمینی مأنوس بود و همواره مرجعی برای هنر غرب محسوب می‌شد. در صورتی که تصورات شرقی. ذهنی، شهودی بود. زیبائی و حقیقت را در طبیعت مجردی فراتر از زمین و فضائی لامکان و ذهنی. و فرازمانی مصور می‌کرد که طبیعتاً منشأ هنر شرق محسوب می‌شود. البته هر دوی این تفکر همواره تناسبات زمینی و مجردات آسمانی را با خطوط زیبای منحنی آمیخته‌اند و در دوره های مختلف قوس صعودی به مجردات روحانیت را در پی قوس نزولی جسمانیت تجربه کرده‌اند. مابه الاشتراک این حرکت‌ها همان حرکت منحنی یا مارپیچ یا خط سیر زیبائی است که همواره برای نیل به حقیقت و منشأ زیبائی پیموده شده است.
طراحی کامپیوتری نقوش و اسلیمی ها
امروزه کاربرد نقوش در بخش های تولیدات صنعتی بسیار گسترده شده اند.درب و پنجره های ساختمان، میز ها و درب های ساختمانی، صنایع دستی و … بسیار زیاد از این نقوش استفاده می کنند .برای ساخت این نقوش و استفاده در صنعت باید به سراغ نرم افزار های وکتور رفت که در بخش های زیر هم به معرفی صنایع و تولیدات مختلف و استفاده آنها از نقوش پرداخته شده و هم معرفی نرم افزارهای کاربردی در این زمینه معرفی شده اند .
کاربرد نقوش در صنایع مختلف
ملزومات ساختمانی
یکی از کاربردهای نقوش و اسلیمی ها در صنایع ساخت درب و پنجره بخصوص صنایع فلزی است .
امروزه این صفحات با کمک دستگاههای برش لیزر یا واترجت یا CNC برش داده می شوند و در ساخت درب و پنجره ها از آنها استفاده می شوند .
استفاده در ساخت قطعات تزئینی درون ساختمان
طراحی معماری داخلی بناها به اندازه نمای ساختمان دارای اهمیت و حتی بیشتر از آن است.معماران داخلی اغلب سعی در طراحی و ساخت این تزئینات متناسب با روحیه مخاطب و فرهنگ آن کشور هستند.متاسفانه در کشور ما ایران، اغلب طرحها خارجی هستند و قرابت و نزدیکی با فرهنگ ما ایرانیان ندارند .نقوش و اسلیمی های ایرانی بعنوان یکی از متنوع ترین، غنی ترین و زیباترین نقوش در جهان می توانند یکی از منابع مهم و خوب برای استفاده در ساخت این فضاها باشد.طراحان معماری داخلی یا تولید کنندگان این لوازم تزئینی می توانند از فایل های وکتور این نقوش برای ساخت استفاده کنند. برای دیدن فایل های وکتور این نقوش اینجا کلیک کنید.
استفاده در تولیدات صنایع دستی و پوشاک
یکی از بهترین بخشها در استفاده از نقوش سنتی ایرانی بخش تولیدات صنایع دستی بخصوص بخش زیورآلات، کیف و کفش و پوشاک سنتی است.تولید کنندگان زیورالات اغلب با استفاده از دستگاههای برش CNC یا برش لیزر اقدام به برش نقوش روی فلزات کرده و سپس پرداخت و ریزه کاریهای دستی روی زیورآلات را انجام می دهند.برای این کار آنها نیاز به فایل های وکتور نقوش دارند .همچنین در بخش های مختلف تولیدات صنایع دستی بخصوص بخش پوشاک ، این نقشها جای خود را در دل خریداران بسیار باز کرده و مورد استقبال قرار گرفته اند.
تولید کنندگان بخش پوشاک غالبا باید از تصاویر با کیفیت بالا یا تصاویر وکتور نقوش برای چاپ روی پارچه هایشان استفاده کنند. سایت موتیف این امکان را برای این عزیان فراهم کرده است.
برای دیدن تصاویر با کیفیت بالای کاشی و نقوش اینجا کلیک کنید.
برای دیدن تصاویر بصورت فایل وکتور نقوش و اسلیمی اینجا کلیک کنید.
استفاده در صنایع چوب
صنایع چوب مانند صنایع مبلمان، دربهای چوبی، تخت و کمد از نقوش و اسلیمی در تزئینات چوبی خود بسیار استفاده می کنند.این نقوش باعث زیبایی زیادی در این گونه تولیدات می شوند .
فایل های وکتور، شریان اصلی تولیدات صنعتی
اغلب تزئینات و تولیداتی که در قسمتهای بالا مشاهده کردید بوسیله دستگاههای صنعتی مانند برش لیزر و CNC و واتر جت روی فلزات و چوب انجام شده اند.
این دستگاههای صنعتی برای ایجاد این نقوش نیازمند فایل های وکتور با پسوندهای Cdr – Ai – Dwg – Svg هستند که با نرم افزارهای کورل دراو، ایلاستراتور و اتوکد ساخته شده اند .
شما نیز تولید کننده شوید
اگر صاحب صنعت هستید و نیازمند فایل های وکتور و همچنین اگر اهل نوآوری هستید و می خواهید با نوآوری در تولیدات خود، گوی سبقت را در رقابت با همکارانتان را ببرید، به تولید و بازسازی نقوش منحصر بفرد خودتان بپردازید.
سایت موتیف یک دوره آموزشی تخصصی بازسازی نقوش و اسلیمی با نرم افزار کورل دراو را تهیه کرده است. با دیدن این دوره، یک تخصص بدون رقیب بیاموزید
برای دیدن این دوره آموزشی اینجا کلیک کنید
موتیف را در شبکه های اجتماعی ببینید .عضو شوید و از سایت موتیف هدیه های ارزشمند بگیرید.
www.mutif.ir
نوشته شده در 10-07-1400
نویسنده : وبسایت موتیف
